Bakan’a Mektup: Halk Kütüphanelerinin Belediyelere Devri-Prof. Dr. Bülent Yılmaz

Bakan’a Mektup: Halk Kütüphanelerinin Belediyelere Devri-Prof. Dr. Bülent Yılmaz

Sayın Bakanım,
Kanımca son beş altı yıldır Türkiye’de halk kütüphanelerine ilişkin olarak öne çıkan, sıklıkla tartışılan ve özellikle halk kütüphanecilerini ve bizleri endişelendiren bir konuya ilişkin kişisel düşüncelerimi size iletmeyi bu konuda yıllardır akademik çalışmalar yapan bir bilim insanı olarak sorumluluk olarak görüyor ve dikkate alınacağı umudunu taşımak istiyorum.

Bu mektubu size yazmama neden olan konu bizlerle paylaşılmadığı ve saydam biçimde yürütülmediği için net bilgi sahibi olamadığımız ancak hakkında bazı duyumlar aldığımız “halk kütüphanelerinin belediyelere devri” ile ilgili hazırlıklardır. Duyumlarımıza göre il halk kütüphanelerinin Bakanlıkta tutularak, ilçe halk kütüphanelerinin bu yılki yasama döneminde belediyelere devri düşünülmekte imiş.

Halk kütüphanelerinin yerel kuruluşlar oldukları ve bu nedenle Dünya’da genelde yerel yönetimlerin sorumluluğunda hizmet verdikleri doğrudur. Ancak onların gelişmiş olmalarının ve nitelikli hizmet vermelerinin sadece bu nedenden, yani yerel yönetimlere bağlı çalıştıklarından kaynaklandığını söylemek bilimsel olarak olanaklı değildir. Bildiğiniz üzere, Türkiye’de Batı ölçüsünde gelişmiş ve oturmuş bir yerel yönetim yapısı henüz mevcut değildir. Türk yerel yönetimlerinin, halk kütüphanesi hizmetlerini bugünkü sistemden daha iyi verebileceklerini düşünmek yanılgıdır. Ancak gelişmiş yerel yönetim yapılarının olduğu yerlerde halk kütüphanesi hizmetleri gelişmiştir.

Sayın Bakanım,

Kuramsal olarak halk kütüphanelerinin yerel yönetimlere bağlı hizmet vermesini doğru bulmakla birlikte, Türkiye’de bugünkü yerel yönetim yapısında ve mevcut halk kütüphanesi mevzuatı ve diğer bağlayıcı mevzuatla halk kütüphanelerinin belediyelere devredilmesinin çok ciddi ve onarılamaz bir yanlışlık olacağını söyleyebilirim. Böylesi bir değişim halk kütüphanelerinin büyük ölçüde sonu olacaktır. Çünkü;

1. Halk kütüphanesi hizmetlerinin yerel yönetimler tarafından hangi ilkeler çerçevesinde organize edileceğini açıklayan bir yasa ya da kapsayıcı bir mevzuat yoktur. Dolayısıyla TBMM’den geçirilecek bir/birkaç değişiklik maddesi ile halk kütüphanelerini devralacak yerel yönetimler buna hazır da değildir, istekli de görünmemektedirler. Yani bir halk kütüphanesi yasası olmadan, hukuksal altyapısı oluşturulmadan 1-2 madde ile gerçekleştirilecek devir geriye dönüşü olanaksız yanlışlıklara neden olacaktır.

2. Hele, il halk kütüphanelerini Bakanlıkta bırakıp ilçe halk kütüphanelerinin belediyelere devri gibi halk kütüphanesi sistem bütünlüğünü bozacak bir uygulama tümden yanlış ve son derece sakıncalı olacaktır. Dünyada böyle bir sistem bulunmamaktadır. Gerek yönetimsel gerekse teknik olarak tam bir karmaşa anlamına gelen böylesi bir düzenleme düşüncesinden hemen vazgeçilmelidir.

3. Değişikliğin yaşama geçirilmesiyle, büyük ölçüde yerel yöneticilerin kişisel duyarlılıklarına bağlı olarak halk kütüphanesi hizmetleri bazı yerlerde gelişme gösterebilir. Ancak ilçelerin çok büyük bölümünde halk kütüphanesi hizmetleri bugünkü yapısının ve düzeyinin dahi gerisine düşecektir. Ayrıca, halk kütüphaneleri arasında büyük gelişmişlik farkları ortaya çıkacaktır.

4. Yerel yönetimler politik getirisi olmadığı düşüncesiyle kütüphane hizmetlerine yeterli finansal kaynak ayırmayacaktır.

5. Halk kütüphaneleri hemen her konuda güncel kısır politikaların etkisi altına girecektir.

6. Halk kütüphanesi binaları, kaynakları ve personeli başka amaçlarla kullanılabilecektir.

7. Halk kütüphanelerine kaynak/materyal seçimi yerel yönetimlerin politik yaklaşımlarına bağlı olabilecektir.

8. Bütün bunların ötesinde, birçok yerde halk kütüphaneleri tıpkı bugün Bakanlık tarafından belediyelere devredilen kütüphanelerde olduğu gibi kapatılacaktır.

Bu durumda bizim konuya ilişkin yaklaşımımızı özetleyen önerilerimiz şunlardır:

Halk kütüphanelerinin belediyelere devredilebilmesi için,

1. Bazı halk kütüphanelerinin Bakanlıkta bırakılıp bazılarının belediyelere verilmesi uygulaması hiçbir biçimde düşünülmemelidir. Bu halk kütüphaneleri için yönetsel ve teknik karmaşa yaratacaktır.

2. Gerekli yasal altyapı (mevzuat) mutlaka çıkarılmalıdır. Olanaklıysa bir “Halk Kütüphanesi Yasası” ya da şimdilik kapsayıcı yönetmeliklerle halk kütüphaneleri ve kütüphanecileri için hukuksal güvence sağlanmalıdır. Bu mevzuat halk kütüphanelerinin kapatılamayacağı, binalarının başka amaçlarla kullanılamayacağı, halk kütüphanesi hizmetlerine yerel yönetim bütçesinden belirli oranda pay ayrılacağı, kütüphaneye merkezi sistemle (KPSS) personel alınacağı, kütüphaneye kaynak seçiminin mesleki ölçütlere göre kütüphaneciler tarafından yapılacağı, kütüphane personelinin başka işlerle görevlendirilemeyeceği gibi noktaları içermelidir.

3. Genel müdürlük merkezi birim olarak yeniden organize edilmelidir. Organize edilmiş haliyle Genel Müdürlük ulusal düzeyde mevzuat yaratma, politika oluşturma, strateji geliştirme, standartlar üretme, teknik, yönetsel ve hukuksal denetim yapma, kütüphaneler arası eşgüdümü sağlama, hizmet içi eğitim verme, bölgesel danışma birimleri kurma gibi yeni işlevlere sahip olmalıdır.

4. Devir süreci profesyonel bir danışma komitesi yardımıyla iyi planlanmalı, saydam olmalı, bir protokol ve ardından pilot uygulamalar ile denetimli biçimde gerçekleştirilmelidir.

5. Bu süreçte halk kütüphanecilerinin özlük haklarına yönelik kayıplar olmamalı, onların sürece ilişkin her türlü haklı kaygıları dikkate alınmalı ve giderilmelidir.

Yukarıda sıralanan koşullar sağlanmadığı sürece halk kütüphanelerinin belediyelere devri gerçekleştirilmemelidir.

Sayın Bakanım,

Halk kütüphanelerine ilişkin dile getirilebilecek daha pek çok sorun bulunduğu açıktır. Ancak biz gündemde olan can alıcı bir soruna ilişkin görüşlerimizi aktarmak istedik.

Mektubumuzda dile getirmeye çalıştıklarımıza ilişkin ilgi ve duyarlılığınıza güvenerek, saygılar sunarım. 27.5.2013

Prof. Dr. Bülent Yılmaz
Hacettepe Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
Öğretim Üyesi

3 comments

comments user
RFID

YA SİZ MESLEKÇİSİNİZ BU MEMLEKETİN MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI OLARAK BÖLÜNME SEBEPLERİNİ BENDEN İYİ BİLİRSİNİZ BELEDİYE DEDİĞİNİZ YER BİR BAŞKANIN AĞZINDAN ÇIKAN İKİ SÖZE BAKAN BİR YERDİR NE BELEDİYE ENCÜMENİ NE BEYEDİYE MECLİSİ BU KONUDA ETKİN DEĞİLDİR ….
KÜTÜPHANELERDEN SONRA MÜZELERİ VE SANAT KURUMLARINIDA BAKANLIK BÜNYESİNDEN ALIN ….
BAKANLIKTA BOŞA ÇIKTIĞINA GÖRE KAPATIN SIKINTIMIZ ÇÖZÜLSÜN

BU ZİHNİYET DEVLET KURUMLARINI YILLARCA DÜZELTMEYİP AAA BUNLAR KÖTÜ ÖYLEYSE ÖZELLEŞTİRİP KURTULALIM DİYEN ZİHNİYETLE NE KADARDA BENZEŞ…

BAKIN ANKARA GİBİ BİR İLDE İKİ TANE BELEDİYE KÜTÜPHANESİ VAR GİDİP GÖRÜN İÇİ GEZETELERİN VERDİĞİ ANSİKLOPEDİLERLE DOLU BİR DEPODAN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİL İÇİNDEKİ KÜTÜPHANEYİ EMANET ETTİKLERİ PERSONEL KONUSUNDA HİÇ BİR ŞEY DEMİYORUM BİLE…

BAKANA MEKTUPTA BU KÜTÜPHANELERİN HALİ NE BÖYLE DEMİYOSUNUZ DA YOK BELEDİYEYE DEVREDİLCEKMİŞ…PEH…

comments user
mehmet 66

İlhan bey sizin görüşlerinize aynen katılıyorum gerçekten belediyelere bağlanırsa yeni bir kan değişimi olacak ve kütüphaneler yeni bir ivme kazanacak ve öyle olmasıda lazım.Çünkü belediyeler önceki yani eski sistem çalışan belediyeler değil herşey daha modern ve daha sistemli ve halkın talebi kütüphanelere daha yoğun bir şekilde olacağını düşünüyorum bütün kütüphaneci arkadaşlarımıda belediyelere bağlanmasını teşvik etmesini ve hükümetimizden talep etmesini bekliyorum saygılarımla

comments user
ilhan şahin Bornova ilçe halk kütüp.

Bülent bey ben size katılmıyorum:

1- Kütüphaneler belediyelere devredilirse yayın seçme ve satın alma daha sağlıklı ve halkın ihtiyaçları doğrultusunda olacaktır. Çünkü okuma kültürü ve halkın talepleri bölgeden bölgeye değişmektedir. O yüzden bunu merkezin değil o belediyenin yönetimi daha sağlıklı bir şekilde tespit edecektir.

2- Yapılan eleştirilerde deniyor ki: Kütüphaneler belediyelere devredilirse oralarda siyasi kamplaşma olur. Yayın seçme belediyenin ideolojisine göre yapılır. Buna katılmıyorum: Sonuçta belediyenin veya bakanlığın seçtiği yayınları kimse kimseye zorla okutamaz.

3- Belediyeler bu konuda birinci elden harcama satın alma yetkilisi olacağından dolayı halkın isteklerinde, güncel kitapların takibinde daha başarılı olacaktır.